KUCHANGIA DAMU HUZUIA MAGONJWA YA MOYO

DAR ES SALAAM

MPANGO wa Taifa wa Damu salama umekiri kukabiliwa na uhaba wa damu na kusababisha baadhi ya hospitali hapa nchini kuwa na tatizo hilo jambo ambalo ni hatari miongoni mwa wagonjwa na wahitaji wengine wa huduma hiyo licha ya kuwapo faida lukuki za kuchangia damu.

Akizungumza na Mwandishi wetu  ofisini kwake jijini Dar es salaam mapema wiki hii, Afisa uhusiano wa mpango huo, Rayah Hamad alisema hali ya damu katika benki ya mpango huo hairidhishi kutokana na sababu mbalimbali ikiwamo baadhi ya watu kuwa na imani potofu, hofu ya kupima damu.

Akifafanua, Hamadi alisema katika maeneo mbalimbali wanamokwenda kuhamasisha watu kujitolea damu baadhi ya watu wamekuwa wakihusisha mpango huo na mumiani huku wengine wakitamka waziwazi kuwa wakijitolea damu watakufa. “Tunawaelimisha sana lakini bado ni tatizo, nia yetu ni kuendelea kuhamasisha na kwa kutoa elimu hasa vijijini ambako watu wengi bado hawajatambua umuhimu wa kijitolea kwa maendeleo ya jamii na taifa lao,”alisema.

Afisa uhusiano huyo alisema pia baadhi ya watu hasa vijana wamekuwa na hofu ya kujitolea damu kutokana na kitendo cha wataalamu wa mpango wa taifa wa damu salama kupima damu kwa lengo la kujua usalama wa damu hiyo kabla ya kuchukuliwa kwa matumizi ya watu wengine. Pamoja na ushauri unaotolewa na wataalamu hao kabla ya kupima damu, wengi bado hawapendi kujitokeza kwa kuhofia kupata majibu ya damu zao kuchafuka wakihusisha upimaji huo na upimaji wa virusi vya Ukimwi (VVU).

Kutokana na kadhia hiyo, alisema imesababisha taasisi hiyo kukusanya lita 45,000 hadi kufikia katikati ya mwezi huu sawa na asilimia 22.5 ya wastani wa malengo ya kukusanya lita 200,000 hadi mwishoni mwa mwaka huu.

 “Hatuna imani ya kufikia malengo hayo kwa muda uliobaki, ingawa mpango wetu ulikuwa kukusanya kiasi hicho hadi Desemba mwaka huu, ”alisema, Hamadi. Anasema kundi kubwa la wachangiaji wa damu ni watu wenye umri kati ya 36 hadi 45 kutokana na tathimini kuonesha kuwa kundi hilo kutokuwa na hofu kwa kile kinachoelezwa kuwa wengi wao wamepita kipindi cha hatari. Ili kukabiliana na hali hiyo, anasema mpango ni kuongeza elimu zaidi vijijini kwa lengo la kila Mtanzania kutambua umuhimu wa kuchangia damu kuwa ni jambo linalomhusu kutokana na ukweli kwamba kila mtu ni mhitaji wa damu wakati wowote.

 “Kila mtu mwenye afya anapaswa kuchangia damu kwasababu asipochangia anatakiwa kujiuliza kwamba yeye atakapopatwa na tatizo linalohitaji kuongezewa damu atachangiwa na nani?” alihoji. Anasema mkakati mwingine ni kila hospitali ya mkoa, wilaya na rufaa kuwa na benki ya damu kwa lengo la kuondoa hali ya kuwa tegemezi kwani kwa kipindi kirefu hospitali hizo zimekuwa zikitegemea damu kutoka benki ya Mpango wa Taifa wa Damu Salama makao makuu Jijini Dar es Salaam.

Mkakati huo ambao ulianza mapema mwaka huu unakwenda sambamba na uanzishwaji wa vilabu vya damu salama kwenye shule mbalimbali nchini kote, kutoa elimu katika taasisi za dini na kwenye vyombo vya habari vya umma na binafsi. Takwimu za hivi karibuni zinaonesha wanawake 432 kati ya vizazi hai 100,000 hufa kila mwaka kutokana na uzazi ambapo asilimia 80 ya vifo hivyo husababishwa na ukosefu wa damu.

Tatizo hilo pia linazipata nchi zingine zinazoendelea ambapo nusu ya vifo hutokana na ukosefu wa damu na robo tatu hutokea Kusini mwa Asia. Katika mkoa wa Dar es Salaam pekee, takwimu zinaonesha kuwapo kwa mahitaji makubwa ya chupa za damu 4,000 ukilinganisha na kiasi kinachopatikana cha chupa 2,000 sawa na nusu ya mahitaji na ongezeko la upungufu wa asilimia 70 hali ambayo inaelezwa kuwa ni hatari. Kwa hali hyo afisa uhusiano wa mpango huo anasema ni muhimu watu kuchangia damu kutokana na asilimia 80 ya damu inayokusanywa hutumika kwa watoto chini ya miaka mitano, akina mama wenye matatizo ya ujauzito, uzazi na majeruhi.

 “Mtu mzima ana wastani wa lita 5 za damu katika mwili wake. Kiasi kinachochukuliwa wakati wa kutoa damu ni ujazo wa mililita 450, hii ni asilimia 10 tu ya damu yote mwilini. Baada ya kujitolea damu uwingi wa damu katika mwili hurudia hali ya kawaida ndani ya masaa 36, “alisema Hamadi.

Anataja sifa na vigezo kwa mtu anayetaka kuchangia damu kuwa sharti awe na afya njema, uzito kuanzia kilogramu50, umri wa kati ya miaka 18 hadi 65 na kwa wanawake, asiwe mjamzito au anayenyonyeshana na kwamba mtu anaweza kurudia kutoa damu kila baada ya miezi mitatu kwa wanaume na kila miezi minne kwa wanawake.

 Faida za kuchangia damu kwa hiari ni pamoja na kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo, kupunguza madini chuma mengi kupita kiasi katika damu yanayodhoofisha utendaji kazi wa baadhi ya kuta za moyo, hurekebisha madini chuma ya ziada katika mfumo wa damu na kuondoa nishati joto isiyo ya lazima kwenye damu ya mchangiaji kila baada ya kuchangia damu mililita 450.

 Kila wakati unapochangia damu, mtaalamu wa tiba, daktari au muuguzi atakupima shinikizo la damu, mapigo ya moyo na kukufanyia vipimo vingine vya magonjwa ya kuambukiza kwa damu bila malipo, alisema. Faida zingine ni kuongeza utambuzi wa kiwango cha chembechembe za damu katika mfumo wa uzalishaji damu, seli za damu hupungua katika mzunguko wa damu baada ya kuchangia, hivyo uchangiaji damu huchochea uzalishaji wa seli mpya za damu na kuchangamsha mfumo wa uzalishaji damu, alisisitiza.